Anadolu topraklarının gizemli topluluğu Luviler’in sırrı çözülüyor mu? Kendilerine özgü bir dilleri olan ve Hititlerle akraba oldukları düşünülen Luviler tarih boyunca araştırmalara konu olmuş, en son gelinen noktada Luvi diline hakim olan dünyanın sayılı bilim adamlarından Dr. Fred Woudhuizen, Afyonkarahisar’daki kazılarda ortaya çıkan bir taş yazıtı yorumlamasıyla birlikte Luvi gizemine bir ışık tutulmuş oldu.
Independent gazetesinin haberine göre arkeologlar 3 bin 200 yıl önce taş yazıta kazınan ve Luvi diline ait olduğu anlaşılan hiyelogrif yazıları çözmeyi başardı.
Bulunan yazıtın Bronz Çağı’ndan kalan en eski yazıları içerdiği anlaşıldı.
Yazıtlarda hangi bilgilere ulaşıldı?
Afyonkarahisar’da arkeolojik kazılar sonucu ele geçrilen yazıtlar kireçtaşına işlenmişti. Yazıların ilk çevirilerinde Bronz Çağı’nın güçlü ve ileri medeniyetleri hakkında bilgiler yer alıyordu.
Bulunan 10 metre boyundaki levhada, Luvi dilinde yazılan yazılara göre, O dönemde Batı Anadolu’da bulunan krallıklardan Mira Kralı Kupanta-Kurunta’nın ordularına verdiği saldırı emri ile birleşik donanmalarını Doğu Akdeniz’deki sahil kentlerine baskın yapıldı. Bu baskın yeni oluşan Bronz Çağı medeniyetlerinin çökmesinde etkili oldu. Bu saldırının milattan önce 1190 senesinde yapıldığı düşünülüyor.
Bulunan yazıttan alınan bilgiye göre Bronz Çağı’ndan önce, antik Mısır ve Doğu Akdeniz’deki diğer bölgelere, Mira krallığının dışında başka Anadolu medeniyetlerinin de işgal ettiği anlaşılıyor.
M.Ö 1200 yıllarında ani bir şekilde çöken medeniyetlerin denizden gelen donanma saldırıları olduğu düşünülüyordu. Fakat saldırıları kimlerin, yaptığı konusunda net bir bilgi edinilememişti. Yüzyıllar boyunca sır kalan bu gizemin kapısı işte şimdi aralanmış oldu.
Yeni bulgulara İsviçre ve Hollandalı arkeologlardan oluşan bir ekip ulaştı.
35 cm yüksekliğinde taş levha Afyonkarahisar’a bağlı Beyköy köyünde 1878 yılında bulunmuştu. Fransız arkeolog George Perrot yazıları bir kağıda kopyaladıktan sonra köylüler yazıtı bir caminin temelinde inşaat malzemesi olarak kullanmıştı.
Yazıtın kopyası İngiliz tarihçisi James Melaart’ın evinde 2012 yılında bulundu. Mellaart ölünce oğlu yazıtın örneğini Luvi Çalışmaları vakfında Dr. Eberhard Zangger’e yolladı.

Hollandalı dil bilimci ve Luvi dili uzmanı Zangger yazıtın “Anadolu’daki yaşayan Luvilerin “Deniz İnsanları” olarak adlandırılan grupların baskınlarına destek verdiğini ve Doğu Akdeniz’de Bronz Çağı’nın böylece sonlandığını” anlattığını söyledi.
Vakıf “Akdeniz arkeolojisinin en büyük gizemlerinden biri böylece çözülmüş oldu” dedi.
Afyon’da 1878’de bulunan 3200 yıllık Luvi dilindeki yazıtın okunmasından sonra, Dilbilimci Woudhuizen, “Yazıt, Hitit’in Luvi saldırılarıyla yıkıldığını gösteriyor.” ifadesini kullandı.
Konuyla ilgili videolar:


Kaynak : https://www.sechaber.com.tr/en-gizemli-uygarliklardan-biri-olan-luvilerin-sirri-cozuluyor-mu/